د دوبي موزیم

د دبۍ موزیم: د وخت په پیچلو لارو کې د راتلونکي زړه ته یوه لاره
د دبۍ موزیم (الفهدي قلعه) ته یوه لیدنه یوازې د تاریخي توکو یوه ساده لیدنه نه ده، بلکې د هغه تضاد یوه سفر ده چې ننني دبۍ تعریفوي: یوه ښار چې خپلو ریښو ته نیولی او په راتلونکي باندې منډه وړي. دلته، د ۲۳۰ کلنو خټو او مرجانونو دیوالونه د شیشې څاخونو په سیوري کې ځلیدلي. خو څه راز د دې موزیم د خلیج د نورو تاریخي ځایونو څخه بېلوي؟

۱. معماري: یو جادوي مکعب چې وخت ځلي

الفهدي قلعه، د دبۍ تر ټولو زوړ جوړښت، د یو تاریخي روبیک مکعب په څیر دی، چې هر اړخ یې بیلې کیسه وایي:

سويلي دیوال: د ۱۸۳۳ ز کال د برتانوي یرغل ګولۍ نښې لا هم پاته دي، ګویا تاریخ خپلې ټپونه ښکاره کوي.
د باد تونل (براجیل): یو پخوانۍ سیستم چې د خلیج له بادونو څخه یې ګرمي کموله! دا د متحده عربي اماراتو لومړي "اییر کنډیشنر" وو.
مرکزي انګړ: د پخوانیو پښتونو سیوري د عصري رڼا سره یوځای کیږي، انځورګرانو ته سحر لري.

۲. زیرمیني نندارتون: د ډیری حواسو تجربه

د موزیم زیرمیني برخه تاسو د ۱۹۵۰ ز لسیزې دبۍ ته وړي:

د ریګ بادونو کوریډور: په ځیرکې ښیښه یي ځمکه باندې ولاړ شئ، چې ریګونه ستاسو لاندې ژوندي کیږي او د شمال باد غږ ستاسو غوږونو ته رسيږي.
درې بعدي اوتارونه: مروارید غواصان، کب نیونکي او سوداګر ستاسو سره خبرې کوي! یو له دوی، "سعید شیخ اللولو"، د اکسیجن پرته د غوصې خطرونه بیانوي.
هیر شوي بویونو خونې: هغه بویونه چې تاریخ یې هیر کړي، لکه "عود البحر" چې د خلیج له سمندري بوټو څخه جوړېده.

۳. پټ نندارتون: هغه نقشې چې دبۍ یې جوړه کړه

یوې پټې زاویې کې، د ۱۹ پیړۍ استعماري نقشې دي چې دبۍ یې "یوه کب نیونکي کلي" بللي:

د ۱۸۲۲ ز کال برتانوي کپتان نقشه: د دبۍ خور یې "بې ارزښته لاره" وبوله، نه پوهېده چې دا به نړیوال اقتصاد سره یوځای کړي.
د مروارید سودا اسناد: په زړه خلیجي عربي ليکل شوي، چې فارسی او عربي مخلوط دی.

۴. ژوندی موزیم: چیرته چې تاریخ ژوند کوي

هر جمعه سهار، موزیم یوه متقابلې صحنې ته بدلیږي:

د عربي قهوې کارگاه: د غاف د لرګيو په اور کې پخه (تلخه قهوه چې الهیل او زعفران لري).
د لنګونو ښیښګر: د ۱۸ پیړۍ اوزارونو سره د "داو" بیړۍ جوړوي. خپل نوم په کوفي خط ولیکئ!
بدوي کیسې ویونکي: د حجر غرونو افسانې په اصلي امارتي لهجه ویلي.

۵. د دبۍ تضاد حلول: د یوه ښار کلید

دا موزیم یوازې توکي نه ښیي، بلکې د دبۍ دوه اړخیزه هویت ښیي: ښار چې خپل بدوي میراث فخر کوي، خو په افراطي عصري تکنالوجۍ باندې هم ځوړند دی. په شیشې کڅوړو کې، زنګ لګیدلي تورې د پام جمیرا هوایی انځورونو سره څنګ په څنګ دي. دا تضاد، دبۍ ده: ښار چې خپل پخوانۍ په موزیم کې بند نه کوي، بلکې راتلونکي ته ورګډوي.

ولې دا موزیم له لاسه مه ورکوئ؟
که تاسو غواړئ دبۍ له مالونو او ودانۍ څخه وپېژنئ، نو دا موزیم ستاسو د ښار روح ته پاسپورټ دی. وړاندیز: په ماښام مهال وګورئ، کله چې سرو زرو رڼا د قلعې خټین دیوالونه رنګوي، او د جومات اذان د دبۍ میټرو غږ سره یوځای کیږي. دلته، وخت نه درېږي... بلکې له راتلونکي سره نڅا کوي